یوسف فتحعلی زاده
تحلیل فاندامنتال اتریوم
در سال ۲۰۱۷، سال شکوفایی ارزهای دیجیتال، قیمت اتریوم ۱۰,۰۰۰ درصد رشد داشت. بله درست است یعنی ۱۰۱ برابر. یعنی ۱۰۰ دلار در ابتدای ۲۰۱۷، و برداشت ۱۰,۰۰۰ دلار در انتهای ۲۰۱۷. اتفاقی که شاید هر قرن یکبار رخ دهد.
اتریوم در جایگاه دوم، بعد از بیت کوین، یکی از بزرگترین نامها در عرصه رمزارزها است. این بستر که از اتریوم اصلی (اکنون به نام بستر کلاسیک اتریوم معروف است) در ۲۰۱۵ منشعب شده است، قدرت فراوانی در بازار دارد و تنها در مدت سه سال، شاهد چندین تغییر بوده است. هر چند عدهای اتریوم را بستری برای توسعه میبینند، ولی بسیاری دیگر توکن اتریوم را فرصت سرمایهگذاری هوشمندانه در نظر میگیرند. بیایید نگاهی به تاریخچه قیمت اتریوم در طول چند سال بیندازیم.
آشنایی با اتریوم
اتریوم بستری اپن سورس و مبتنی بر بلاکچین است که به توسعهدهندگان امکان ایجاد و اجرای برنامهها و انجام قراردادهای هوشمند را در شبکه خود میدهد. علاوه بر آن، اتریوم رمزارز خاص خود را دارد که معمولاً با همین عنوان نامیده میشود. اتریوم به عنوان بستری برای توسعه و سرمایهگذاری است که از سوی ICOها مورد استفاده واقع میشود تا قبل از مهاجرت به بلاکچین خود، از ارز آنها میزبانی کند. اتریوم یک بستر چند منظوره است که از آزمایش زمان سربلند خارج شده و با گذشت هر روز، بازار را به شگفتی وامیدارد.
ارز دیجیتال اتریوم چیست؟
اگر بخواهیم به زبان ساده آن را تعریف کنیم میتوانیم بگوییم، اتریوم یک پلتفرم برپایه ی بلاک چین است و تحت کنترل و دخالت هیچ نهاد و سازمانی نیست و تمامی تراکنش هایی که در آن صورت میگیرد از بانک ها کاملا مستقل است؛ ارز دیجیتال این شبکه را اتر میگویند و واحد اختصاری آن ETH میباشد.
هدف از ایجاد شبکه ی اتریوم چیست؟
خود تیم ETH دلیل اصلی ایجاد این شبکه را ایجاد بستری برای عدم نیاز مراجعه به بانک ها و نهادها و شرکت ها برای انجام دادن کارها خواند؛ به عبارت تخصصی تر آنها با ایجاد این ارز دیجیتال خواستار تبدیل شدن به یک رایانه ی جهانی هستند؛ یعنی رایانه ای برای تمام امور.
منشا اتریوم:
قبل از پرداختن به تاریخچه قیمت اتریوم، نگاهی گذرا بر نحوه پیدایش اتریوم میاندازیم. ویتالیک بوترین در سال ۲۰۱۳، اندیشه اولیه اتریوم را پیریزی کرد. بوترین که در سال ۲۰۱۱، در مجله بیت کوین کار میکرد، همواره چنین در نظر میگرفت که بلاکچین به عنوان یک بستر، خیلی بزرگتر از رمزارز به عنوان یک مفهوم است. در حالی که فعالیتهای پایهای بیت کوین، اقتصادی و مالی بود –بستر بلاکچین توانایی بیشتری داشت– ولی بوترین با چنین تصوری در ذهن، کمپینی با تعداد سرمایهگذاری بالا را ترتیب داد و اتر را به شرکتکنندگان فروخت.
تیم، بالغ بر ۱۸ میلیون دلار جمع کرد و اتریوم به طور رسمی فعالیت خود را در سال ۲۰۱۵ آغاز کرد. هر چند نخستین اجرا خوب بود ولی اتریوم در همان سال اول، با چند چالش مواجه شد. در سال ۲۰۱۶، یک هک بزرگ منجر به دزدیده شدن ۵۰ میلیون دلار اتر شد. این اتفاق به اختلاف نظری درون جامعه اتریوم انجامید و اتریوم (ETH) و اتریوم کلاسیک (ETC) پدید آمد. بستر اتریوم اصلی تحت عنوان جدید اتریوم کلاسیک به کار خود اداه داد.
اما شایان ذکر است که اتریوم به عنوان بستر با اتر/اتریوم به عنوان رمزارز متفاوت است. در طول این مقاله، زمانی که قیمت اتریوم مطرح میشود، قیمت رمزارز اتریوم مد نظر است.
قیمت اتریوم در سال ۲۰۱۵ چقدر بود؟
اتریوم در لیست صرافیهای بزرگ رمزارز در هفتم/هشتم آگوست ۲۰۱۵ آمده است. این ارز کار خود را با قیمتی نزدیک به ۲ دلار آغاز کرد و در مدت کوتاهی از ۳ دلار عبور کرد. اما بعد از آن، قیمت اتریوم پایدار ماند و تا آخر سال از ۲ دلار عبور نکرد. در پایان سال قیمت آن به ۰٫۹ دلار رسید. این نخستین سال اتریوم بود و بنابراین قیمتها بسیار کمتحرک باقی ماند، همانطور که بیت کوین در نخستین سالهای عرضه اینچنین بود.
قیمت اتریوم در سال ۲۰۱۶ چقدر بود؟
در سال ۲۰۱۶، قیمت اتریوم از ۰٫۹ دلار در ابتدای سال به رکورد ۲۰٫۵ دلار در اواسط ژوئن صعود کرد. اما یک هک به ارزش ۵۰ میلیون دلار به سقوط قیمت انجامید و در نتیجه سال را با ۸ دلار به پایان رساند. سال ۲۰۱۶، سالی بود که اتریوم و اتریوم کلاسیک منشعب شدند. از آن موقع، اتریوم رشد فزایندهای داشت در حالی که اتریوم کلاسیک هرگز آن سطح از محبوبیت را به خود ندید.
قیمت اتریوم در سال ۲۰۱۷ چقدر بود؟
سال ۲۰۱۷، سال شاخصی برای اتریوم بود؛ چراکه در طول سال محبوبیتاش اوج گرفت. اتریوم سال را با ۸ دلار آغاز کرد و به رکورد ۸۴۰ دلار رسید؛ هر چند سال را با ۷۴۰ دلار پایان داد. رشد اتریوم در اوایل ۲۰۱۸ ادامه یافت و در همان ابتدای سال به رکورد ۱۳۶۰ دلار رسید. ۲۰۱۷ سال فوقالعادهای برای تمامی رمزارزها بود و اتریوم یکی از موفقترین آنها بود.
عوامل تعیینکننده قیمت اتریوم
اتریوم در مقایسه با نامهای بزرگ رمزارز بازار، بستر بسیار جوانی است. اما با وجود این نوپایی، میلیونها کاربر را از سرتاسر دنیا شیفته سرمایهگذاری در خود کرده است و میلیونها نفر دیگر از تکنولوژیهای موجود بر بلاکچین اتریوم استفاده میکنند. حال به بیان عوامل موثر در قیمت اتریوم میپردازیم:
اساسیترین عوامل موثر در قیمت اتریوم عرضه و تقاضا است که برای سایر رمزارزها نیز به همین شکل است. هر چه افراد بیشتری در اتریوم سرمایهگذاری کنند، قیمت آن بیشتر خواهد شد. زمانی که تعداد زیادی، شروع به فروش اتریوم کنند، قیمت آن سقوط خواهد کرد.
چرا محبوبیت اتریوم در حال افزایش است؟
انتخاب ICOها: دلیل دیگر بر اینکه چرا قیمت و مارکت کپ اتریوم عملکرد خوبی دارد این است که اتریوم بستر منتخب ICOهای نوظهور است. رمزارزهای زیادی (از جمله رمزارزهای صاحب نام) هستند که به عنوان توکن ERC-20 روی بلاک چین اتریوم وجود دارند. تعدادی از ICOهای جدید ترجیح میدهند که رمزارزهای خود را روی بلاکچین اتریوم قرار دهند تا اینکه از همان ابتدا بلاکچین خود را توسعه دهند.
برنامههای متعدد: یکی از بزرگترین دلایل محبوبیت اتریوم، وجود برنامههای متعدد آن است. برخلاف بیت کوین، لایت کوین و دیگر رمزارزهای بزرگ، اتریوم فراتر از یک بستر مالی است. در حالی که اتریوم به عنوان یکی از ویژگیهایش، امور مالی عرضه میکند ولی بستری برای برنامههای غیرمتمرکز و اجرای قراردادهای هوشمند است. این ویژگیها، اتریوم را چندکاره میکند و در نتیجه شماری از توسعهدهندگان را به سوی خود جلب میکند.
توسعهدهندگان مشتاق: بستر مبتنی بر بلاک چین اتریوم فرصت جذابی برای توسعهدهندگان است که تکنولوژی جدیدی را آزمایش کنند. قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز، در حال تغییر دنیای تکنولوژی هستند و اتریوم پیشتاز این انقلاب فناورانه است.
آیا امکان پیشی گرفتن اتریوم از بیت کوین وجود دارد؟
سالها اعتقاد بر این بود که روزی محبوبیت و مارکت کپ اتریوم از بیت کوین پیشی خواهد گرفت. بیت کوین از زمان ایجاد، بزرگترین سهم مارکت کپ بازارهای رمزارز را به خود اختصاص داده است. اما اتریوم که در جایگاه بعدی قرار دارد، چنین انتظار میرود که روزی از مارکت کپ بیت کوین گوی سبقت را برباید، رویدادی که از سوی سرمایهگذاران و حامیان اتریوم فلیپنینگ (Flippening) نام گرفته است. قیمت اتریوم را نمیتوانیم پیشبینی کنیم.
ذهنیت پشت فلیپنینگ از این قرار است که هر چند برنامه بیت کوین، بیشتر بر امور مالی متمرکز است ولی اتریوم کارایی بسیار وسیعتری دارد. چنانچه برنامهها و قراردادهای هوشمند بیشتر و بیشتری روی شبکه اتریوم به کار گرفته شوند، سرمایهگذاری بیشتری را روانه این بستر میکند و در نتیجه فلیپنینگ اتفاق میافتد. هر چند هنوز اختلاف زیادی بین مارکت کپ بیت کوین و اتریوم وجود دارد، اما معتقدین به فلیپنینگ چنین باور دارند که نهایتاً روی میدهد.
بهترین کیف پول اتریوم
برای ذخیره و نگهداری ارز دیجیتال اتریوم می توانید از کیف پول های زیر استفاده کنید:
- Myetherwallet
- Metamask
- Trust Wallet
- Ledger
- Trezor
چه تفاوتی بین اتریوم و بیت کوین وجود دارد؟
بیت کوین برای یک سیستم غیر متمرکز ایجاد شد اما اتر خواستار حذف تمرکز از تمامی فرآیندهاست. یکی از تفاوت های BTC و ETH در این است که تعداد واحد های بیت کوین تولید شده محدود و در حدود ۲۱ میلیون واحد می باشد اما برای ارز دیجیتال اتریوم سقف تولیدی تعیین نشده است؛ هم چنین سرعت تراکنش در اتریوم بالا تر از سرعت انجام تراکنش در بیت کوین بوده و به مراتب بیت کوین کارمزد بیشتری نسبت به اتریوم دارد.
به عنوان تصمیم گیری نهایی نمی توان برتری بین این دو در نظر گرفت؛ زیرا هر کدام هدف های متفاوتی را دنبال میکنند و هر یک ویژگی منحصر به فرد و کاربرد مجزایی را دارند؛ برای مقایسه ی بهتر این دو رمزارز می توانید به مقاله تاثیر ارز دیجیتال اتریوم و بیت کوین بر اقتصاد در یوریپتو مراجعه کنید.
کاربردها
دو کاربرد اصلی اتریوم که اصلا اتریوم از ابتدا با هدف تحقق آنها ایجاد شده است، اجرای قراردادهای هوشمند و ساخت برنامههای غیرمتمرکز بر بستر آن است که از این طریق بتوان قدرت را از شرکتهای بزرگ گرفت و به مردم داد.
برای درک بهتر اهمیت هر یک از این دو کاربرد به استفادههای ملموسی که هر یک از این دو میتوانند در دنیای واقعی و زندگی ما داشته باشند، میپردازیم.
اجرای قراردادهای هوشمند
یک قرارداد عادی را تصور کنید. در یک قرارداد معمولی، طرفین قرارداد متعهد میشوند هر کدام در ازای محقق شدن شرایطی، کاری را انجام دهند. مثلا وقتی فردی در شرکتی مشغول به کار میشود، بر اساس قراردادی که بین کارفرما و کارمند بسته میشود، کارمند متعهد میشود هر روز در یک ساعات مشخصی در آن شرکت حضور داشته باشد و وظایف مشخصی را انجام دهد و در مقابل، کارفرما متعهد میشود ماهیانه مبلغ مشخصی بابت حقوق به او پرداخت کند.
یعنی کارمند و کافرما بر اساس یک قرارداد متعهد میشوند کاری را انجام دهند.
اما نکتهای که در رابطه با این مثال وجود دارد این است که اگر قرارداد به صورت رسمی نوشته و ثبت شده باشد، در صورتی که هر یک از طرفین به تعهدات خود عمل نکنند، طرف دیگر میتواند به مراجع مربوط مراجعه کرده و شکایت کند، اما اگر قرارداد به صورت دستی نوشته شده باشد، طرفین باید بر اساس یک اعتماد اولیه تعهدات خود را انجام دهند.
اما قراردادهای هوشمند که اصلیترین نوآوری اتریوم محسوب میشود، نیاز به وجود یک واسطه یا اعتماد به طرف مقابل برای تنظیم و اجرای یک قرارداد را از بین میبرد.
نحوه کار این قراردادها به این صورت است که اگر قرار باشد محمد برای نیما کاری انجام دهد و در ازای آن مبلغ ۱ میلیون تومان دریافت کند، تمام شرایط مربوط به کار به صورت کدهای برنامهنویسی در قرارداد درج شده و مبلغ ۱ میلیون تومان نیز به صورت توکنهای اتر، به آدرس قرارداد واریز میشود و فقط در صورتی که تمام تعهدات درج شده در قرارداد از سوی محمد انجام شود، مبلغ ۱ میلیون تومان به آدرس کیفپول محمد ارسال میشود. در صورتی که قرارداد به هر دلیلی لغو شد، کل مبلغ دوباره به آدرس کیف پول نیما باز میگردد.
کاربردهای متعدد قراردادهای هوشمند در زمینههای مختلف که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره میشود، نشان میدهد که این قراردادها چگونه میتوانند در دنیای امروز مفید واقع شوند و همچنین چگونه میتوانند آینده جهان را تغییر دهند.
بهبود خدمات بانکی و مالی
استفادههای اتریوم در حوزه بانکی و مالی بیشمار است. بخشهایی نظیر فعالیتهای مرتبط با اوراق قرضه، قراردادها، پرداخت و امور بیمهای از جمله این استفادههاست.
بهعنوانمثال، فرض کنید فردی، بدون اطلاع بانک، در پرداخت تعدادی از اقساط ماهیانه خود ناموفق باشد. در چنین موردی، بهجای سلب تمام حقوق فرد وامگیرنده از جانب اعطاکننده، میتوان از یک قرارداد هوشمند تماموقت استفاده کرد که در آن تمامی شرایط و مقررات پرداخت و دریافت قید شده باشد. یعنی مثلا اگر فرد اقساط خود را پرداخت نکرد، فلان اتفاق رخ دهد.
یا در مورد اوراق قرضه دولتی، اگر قرارداد مذکور بهوسیله قراردادهای هوشمند اجرا شود، در تاریخ معین، میتوان مبلغ موردنظر را به فرد خریدار اعطا کرد.
این موارد را میتوان ازجمله مهمترین و بهترین استفادههای اتریوم در نظامهای بانکی و مالی دانست.
بازارهای پیشبینی
استفاده از قراردادهای هوشمند اتریوم در بازارهای پیشبینی، از دیگر کاربردهای جالب این فناوری هستند.
از معروفترین و محبوبترین بازارهای پیشبینی که در حال حاضر فعالیت میکنند میتوان به آگر (Augur) و جنوسیس (Gnosis) اشاره کرد.
نحوه کار این بازارهای پیشبینی به این صورت است که هر کسی میتواند یک بازار پیشبینی در رابطه با موضوع مورد علاقه خود، مثل نتیجه یک بازی فوتبال، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری و .. ایجاد کتد. پس از ایجاد این چنین سوالاتی به عنوان بازار پیشبینی، شرکتکنندگان میتوانند با حدس نتیجه، بر روی آن بازار پیشبینی شرطبندی کنند.
سازوکار این پلتفرمهای پیشبینی با استفاده از قراردادهای هوشمند انجام میشود. یعنی تیم آگر یا جنوسیس، تمام شرایطی که در نظر داشتند را در کدهای یک قرارداد هوشمند اتریوم اعمال کردهاند و به این ترتیب پلتفرم پیشبینی بازار آگر یا جنوسیس را ایجاد کردهاند.
ایجاد توکن با استفاده از داراییهای واقعی
به عقیده بسیاری، بازار توکن های اوراق بهادار میتواند به یک فرصت چند تریلیون دلاری تبدیل شود و اتریوم ثابت کرده که میتواند پلتفرم بسیار مناسبی برای اجرای این کار باشد. بهطور خلاصه، توکن های اوراق بهادار، نمایانگر داراییهایی نظیر سهام، املاک، فلزات گرانبها یا … هستند.
با استفاده از ایجاد توکن در این داراییها در بستر بلاک چین، معاملهگران میتوانند به راحتی و با سهولتی به مراتب بیشتر نسبت به کاغذبازیهای موجود در معاملات فیزیکی، اقدام به انتقال و معامله این داراییها کنند.
مدیریت هویت دیجیتالی
استفاده از قراردادهای هوشمند این امکان را فراهم میکند که تمام اطلاعات مربوط به یک شخص در یک جا ذخیره شود و همچنین برای احراز و تایید هویت بتوان از این اطلاعات به سادگی استفاده کرد. به عبارتی با استفاده از این قراردادها هم تمام اطلاعات و سوابق افراد به صورت کلی در دسترس است و هم اینکه این خود افراد هستند که میتوانند تصمیم بگیرند کدامیک از اطلاعات آنها فاش شود و کدامیک محرمانه نگه داشته شود.
در واقع با استفاده از قراردادهای هوشمند اتریوم در مدیریت هویت دیجیتال، میتوان مشکلات پرهزینه سرقت هویت و انحصار دادهها را از بین برد.
بهوسیله قراردادهای هوشمندی که توسط پروژههایی نظیر uPort ارائه میشوند، میتوان خدماتی مبتنی بر مدیریت هویت هوشمند را دریافت کرد که کاربر، خودش مسئول اطلاعات هویتیش است.
بهعنوانمثال شما قصد مسافرت به خارج از کشور را دارید و اطلاعات پاسپورت خود را در سرویس uPort وارد کردهاید، حال در بخش بررسی مدارک، شما اطلاعات انتخابی و مورد نیازتان را ارائه میکنید.
در این صورت هیچ فردی نمیتواند اطلاعات شما را ببیند یا از آنها استفاده کند، مگر آنکه خود شما این اجازه را بهوسیله uPort به آنها داده باشید. اطلاعات شما بر روی بلاک چین اتریوم ذخیره شده و شما تنها قادرید تا بهوسیله اپلیکیشن uPort، مجوز بررسی آنها توسط دیگران را صادر نمایید.
دموکراسی سیاسی
با بهکارگیری اتریوم و از آنجاییکه هیچکس بهطور مستقیم کنترلی بر روی شبکهی آن ندارد، دیگر خبری از نتایج تحریفشده در نتیجه آرای انتخابات وجود نخواهد داشت. به همین دلیل اتریوم به برقراری هر چه بیشتر مردمسالاری کمک خواهد کرد.
بالا بردن سطح حریم خصوصی
موتور جستجوگر گوگل که یکی از محبوبترین مرورگرهای وب در دنیاست، اطلاعات شخصی کاربران را ذخیره کرده و آنها را به شرکتهای فعال در حوزه تبلیغات میفروشد و از همین راه سالانه میلیاردها دلار در آمد به جیب میزند. بلاک چین اتریوم میتواند به چنین کاری پایان دهد.
در واقع بهوسیله اتریوم میتوان کاری کرد که با هر بار ذخیره اطلاعات توسط موتورهای جستجو، سوابق این کار در سیستم ثبت شوند. از همین رو چنین موتورهایی باید در ارتباط با ذخیرهی اطلاعات شما محتاطتر عمل کنند تا وجههی عمومیشان مثبت باقی بماند.
سوابق مالیاتی
پرداختهای خودکاری که توسط قراردادهای هوشمند انجام میشود، افراد را از جریمههای احتمالی مالیات نجات میدهد و همچنین همه دادههای مربوط به سوابق مالیاتی افراد مختلف را در بلاک چین ذخیره کرده، در نتیجه شفافیت سیستم مالیاتی را بالا برده و از هر گونه تقلب در این زمینه جلوگیری میکند.
این فقط چند نمونه از کاربردهای استفاده از قراردادهای هوشمند در زندگی روزمره بود و میتوان این مثالها را تعمیم داد و در بخشهای متعددی از قرارداهای هوشمند اتریوم، برای بالا بردن سرعت انجام کارها، کاهش هزینهها، شفافسازی بیشتر و امنیت بالاتر استفاده کرد.
ساخت برنامههای غیرمتمرکز (dApps)
برنامههای غیرمتمرکز یا (dApps)، اپلیکیشنهای غیرمتمرکزی هستند که هیچ شخص یا نهادی توانایی کنترل و اداره و دخالت در روند اجرای آنها را ندارد، زیرا در بستر دفتر کل توزیع شده یا بلاک چین کار میکنند. اولین بلاک چینی که امکان ساخت برنامههای غیرمتمرکز در بلاک چین را ارائه داد، اتریوم بود که تاکنون برنامههای غیرمتمرکز متعددی بر بستر آن ساخته شده است.
چالشها و راهکارها
مانند هر پروژه دیگری، اتریوم نیز از شروع کار خود تاکنون با چالشها و انتقادات متعددی از سوی متخصصین دنیای ارزهای دیجیتال و بلاک چین روبرو بوده است که برخی از این چالشها درست و منطقی و برخی دیگر فقط مسائلی بودهاند که معمولا از سوی رقبای اتریوم مطرح شده و موجودیت واقعی و درستی نداشتند.
اما از بین تمام مسائل و چالشهای مطرح شده در رابطه با اتریوم، برخی از آنها از اهمیت بالاتری نسبت به سایرین برخوردار بودند که تیم توسعهدهندگان اتریوم نیز آنها را قبول داشته و سعی کرده برنامه و راهحلهایی برای حل آنها ارائه دهد.
مقیاسپذیری
اگر بخواهیم این مشکل را به زبانی ساده عنوان کنیم، میتوان گفت، با افزایش حجم تراکنشهایی که در شبکه اتریوم انجام میشود، سرعت تایید تراکنشها کاهش یافته و کارمزد انجام تراکنشها به شدت افزایش مییابد که این اتفاق برای یک شبکه پرداختی که میخواهد به عنوان روش پرداخت رایج در پرداختهای روزمره مورد استفاده قرار گیرد، اصلا مطلوب نیست.
شاید راههای ساده زیادی مانند افزایش سایز بلاک ها برای حل این مشکل وجود داشته باشد، زیرا هر چه بلاکها بزرگتر باشند، تراکنشهای بیشتری در آنها جا میگیرد. بر همین اساس هم تعداد تراکنشهایی که در ثانیه میتواند انجام شود، افزایش مییابد. اما مسئله مهمی که در اینجا مطرح میشود، این است که روشی که برای بهبود مقیاسپذیری شبکه مورد استفاده قرار میگیرد، نباید به گونهای باشد که منجر به تخریب سایر ویژگیها شود. مثلا در مورد بزرگ شدن سایز بلوکها، اگر سایز بلاک قرار بود به طور نامحدودی افزایش یابد، تنها تجهیزات و سختافزارهای بسیار تخصصی از عهده مدیریت پردازش تراکنشها به عنوان نود برمیآمدند و تعداد نودهای شبکه به طور قابل توجهی کاهش مییافت که کاهش تعداد نودها به معنی متمرکز شدن نودها و در نتیجه افزایش خطر حمله ۵۱ درصد میشود.
سهراهی بلاک چینها که توسط ویتالیک بوترین، مطرح شده به این صورت است که شما تنها میتوانید دو خصیصه از سه ویژگی اساسی بلاک چینها را به صورت همزمان داشته باشید؛
امنیت، مقیاسپذیری، غیرمتمرکز بودن.
مشکل مقیاسپذیر نبودن بلاک چین اتریوم را شاید بتوان جدیترین چالشی دانست که توسعهدهندگان اتریوم و جامعه طرفداران ارزهای دیجیتال در حال حاضر با آن مواجهند.
این مشکل به قدری جدی است که ویتالیک بوترین، خالق اتریوم نیز در آگوست ۲۰۱۹ اعلام کرد، مقیاسپذیری بلاک چین اتریوم هنوز بزرگترین مانع بر سر راه ورود سازمانهای بزرگی است که به این شبکه علاقهمندند.
بوترین در مورد چالش مقیاسپذیری اتریوم بر این باور است که:
مقیاسپذیری یک نقطهضعف بزرگ محسوب میشود زیرا بلاک چین اتریوم تقریباً پر شده است. اگر شما یک سازمان بزرگ باشید، باید حساب کنید که در صورت اضافه شدن شما به بلاک چین اتریوم چه اتفاقی خواهد افتاد. در این حالت نهتنها زنجیره بیشازپیش پر خواهد شد بلکه شما مجبور خواهید بود برای به دست آوردن فضایی برای انجام تراکنشها با بقیه به رقابت بپردازید. این زنجیره در حال حاضر هم، بسیار گران است و با اضافه شدن ما از این گرانتر خواهد شد. این همان مشکلی است که مردم را از پیوستن به بلاک چین ما منصرف میکند.
به همین منظور، سرعت و کارمزد شبکه اتریوم باید به سرعت و کارمزدهای سیستمهای متمرکز به حدی نزدیک شود که مردم بتوانند به راحتی از آن در زندگی روزمره خود استفاده کنند.
راه حلهای کلی که از چندین سال پیش برای این مشکل ارائه شدهاند، در دو گروه راهحلهای لایه اول و لایه دوم طبقهبندی میشوند.
روش لایه اولی که تا حالا برای حل مشکل مقیاسپذیری شبکه اتریوم ارائه شده شامل روش شاردینگ و روش لایه دوم ارائه شده برای حل این مشکل شامل پلاسما میشود.
شاردینگ
قبل از پرداختن به نحوه کار شاردینگ، ابتدا نگاهی کوتاه به مشکل موجود در اتریوم میاندازیم.
در حال حاضر، هر نودی که به شبکه اتریوم متصل میشود، هر تراکنشی را که به شبکه وارد میشود، بررسی و سپس تایید میکند. به عنوان مثال، اگر ۴,۰۰۰ تراکنش به شبکه ارسال شده باشد، هر نود باید تمام این ۴,۰۰۰ تراکنش را بررسی کند.
این کار باعث وجود امنیت به شدت بالا در اتریوم میشود اما سرعت آن را به شدت پایین نگه میدارد.
شاردینگ میتواند این جریان را به خوبی تغییر دهد. با اجرای شاردینگ، شبکه به قسمتهای کوچکی تقسیم خواهد شد که هر کدام از این بخشها را اصطلاحا یک شارد مینامند. هر شارد تاریخچهی تراکنشهای متفاوتی را نگهداری میکند که در آن هر نود میتواند به صورت مستقل روی آن فعالیت کند. از آنجایی که در این روش دیگر نیاز نیست که همه نودها تمام تراکنش ها را تایید کنند، بنیاد اتریوم امیدوار است که بتواند این طرح را به خوبی پیاده کند.
برای اینکه شاردینگ را بهتر درک کنید فرض کنید گروهی کارگر در حال تمیز کردن خانه باشند. در حال حاضر در مورد اتریوم، این گروه از کارگران هر کدام یک مرتبه هر اتاق را تمیز میکنند.
فرض کنید که کارگر A یک اتاق را تمیز کند و کارگر B هم دوباره آن اتاق را تمیز کند و … آیا این راه کارآمدی است؟ با استفاده از شاردینگ به هر کارگر یک اتاق برای تمیز کردن داده میشود که مساوی است با سرعت بالای انجام کارها.
نحوه کار شاردینگ به صورت خلاصه به این صورت است که به وسیله شاردینگ و تقسیم شدن بلاک چین به اجزای کوچکتر، گروههای مشخصی از نودها مسئول تایید بخش خاصی از تراکنشها خواهند بود. تایید تراکنشها به جای مدل خطی به صورت موازی انجام خواهد شد و سرعت کل شبکه افزایش خواهد یافت.
شاردینگ بلاک چینها را برای بلندمدت، پایدارتر و بادوامتر میکند.
زیلیکا (Zilliqa) اولین بلاک چین عمومی است که موفق به پیادهسازی شاردینگ شده است. این بلاک چین در شبکه آزمایشی خود موفق شد با این فناوری به ۲,۸۲۸ تراکنش در ثانیه برسد.
اتریوم نیز اکوسیستم بلاک چینی را توسعه میدهد تا علاوه بر اینکه بستری برای اجرای قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز باشد، در بروزرسانی اتریوم ۲.۰ شاردینگ را نیز به عنوان یکی از اجزای اصلی خود معرفی کند. اولین بخش از بروزرسانی و انتقال به اتریوم ۲.۰ در ماه ژانویه ۲۰۲۰ اتفاق خواهد افتاد.
برخی پروژههای بلاک چینی دیگر مانند کاردانو نیز به شاردینگ به عنوان راهحلی برای رفع مشکلات مقیاسپذیری نگاه میکنند.
اما راهحل شاردینگ نیز به خودی خود با چالشهایی همراه است که اجازه نمیدهد آن را به عنوان یک راهحل نهایی و کاملا کارآمد برای حل مشکل مقیاسپذیری شبکههای محبوبی مانند بیت کوین و اتریوم انتخاب کرد.
چالشهای پیشروی شاردینگ به نحوه برقراری ارتباط و امنیت برمیگردد. اگر بلاک چین را به اجزای جدا از همی تقسیم کنیم، هر شارد به عنوان یک بلاک چین مجزا عمل خواهد کرد. در اینصورت بدون پیادهسازی سازوکارهای برقراری ارتباط بین شاردی، کاربران و برنامههای یک زیردامنه قادر به برقراری ارتباط با کاربران و برنامههای زیردامنه دیگری نخواهند بود.
در یک بلاک چین بخشبخش شده، برقراری امنیت نیز مسئله مهمی است؛ چرا که با تقسیم شبکه به اجزای کوچکتر، کار هکرها و مهاجمین برای کنترل یافتن بر روی یک شاردِ واحد، به دلیل قدرت هش کاهش یافته، راحتتر میشود. این نوع حمله در شاردها با نام «حمله ۱ درصد» یا «کنترل بر شارد واحد» نیز شناخته میشود.
زمانی که یک شارد هک میشود، مهاجم میتواند تراکنشهای نامعتبر را در شبکه اصلی ثبت کند یا اینکه اطلاعات آن قسمت را نامعتبر ساخته و یا برای همیشه پاک کند.
اما تیم توسعهدهندگان اتریوم که تمرکز جدی بر روی حل مشکل مقیاسپذیری شبکه اتریوم دارد و به شاردینگ نیز به عنوان یک راهحل نگاه میکند، برای این چالش شاردینگ نیز راهحلی ارائه داده است.
راهحل اتریوم برای این خطر امنیتی، نمونهگیری تصادفی است. این نمونهگیری به این صورت است که تراکنشهای ثبت شده در هر شارد به صورت تصادفی به بخشهای مختلفی برای صحتسنجی بلاکها فرستاده میشوند. یعنی اگر همان مثال تمیز کردن اتاقها توسط چندین کارگر را در نظر بگیرید، در این نمونهگیری تصادفی، یکی از اتاقها به صورت تصادفی انتخاب شده و چندین ناظر برای بررسی کیفیت تمیزی به آن فرستاده میشوند.
پلاسما
در راهکارهای لایه دوم، به جای ایجاد تغییر در بلاک چین اصلی اتریوم، یک لایه دوم به کمک اتریوم میآید تا تراکنشهای کوچک در آنجا انجام شود و فقط در صورت نیاز از بلاک چین اصلی استفاده شود. در این راهکار همچنین امنیت و تمرکززدایی هم تضمین میشود. به این روش، روش آفچین یا همان خارج از زنجیره هم گفته میشود.
قبل از هرگونه توضیحی در رابطه با پلاسما، جالب است بدانیم پلاسما ساختار و استفادههایی مشابه «شبکه لایتنینگ» دارد که در بلاک چین بیت کوین و برای حل مشکل مقیاسپذیری بیت کوین مورد استفاده قرار گرفته است.
پروژه پلاسما در آگوست سال ۲۰۱۷ رسما توسط ویتالیک بوترین به عنوان راهحلی برای مشکلات مقیاسپذیری اتریوم معرفی شد. پلاسما روش لایه دومی است که بلاک چین اصلی اتریوم را از انجام تراکنشهای خرد و غیرضروری خلاص میکند.
روش پلاسما، راهحلی نوین در شبکه اتریوم است که به آن این امکان را میدهد تا تراکنشهای بسیار بیشتری را در واحد ثانیه به اتمام برساند. درست مانند لایتنینگ بیت کوین، پلاسما نیز تراکنشها را بهصورت «خارج از زنجیره» (Off-Chain) انجام میدهد و از بلاک چین اتریوم برای تأمین امنیت تراکنشها استفاده میکند.
پلاسما به شبکه اتریوم این امکان را میدهد تا یک بلاک چین کوچکتر و وابسته به زنجیره اصلی را ایجاد نماید که بهاصطلاح «بلاک چین فرزند» (Child Blockchain) نامیده میشود. شاخههای ایجادشده توسط پلاسما، در بازههای زمانی مشخصی، اطلاعات تراکنشها را به زنجیره اصلی منتقل میکنند.
در نتیجه زنجیره پلاسما میتواند با سرعت بالاتر و کارمزد کمتر نسبت به زنجیره اصلی فعالیت کند چراکه نیازی به تکرار در تمام بلاک چین اتریوم ندارد.
برای درک بهتر سازوکار پلاسما بیایید مثالی را باهم بررسی کنیم. فرض کنید در خانوادهای تمام کارهای خانه از غذا گرفتن تا تمیز کردن خانه را مادر خانه به تنهایی انجام دهد. در این صورت سرعت انجام کارها بسیار کم خواهد بود. حالا فرض کنید مادر خانه با تدبیر و مدیریت خود کارهای کوچک را به فرزندان خود بسپارد و در نهایت در پایان روز کارهای آنها را بررسی کند. طبیعی است که در این حالت سرعت انجام کارها بسیار بیشتر خواهد بود. روش پلاسما نیز به همین صورت است.
اما راهحل پلاسما نیز که با هدف حل مشکل مقیاسپذیری شبکه اتریوم ارائه شده به خودی خود، با چالشهایی روبروست.
یکی از اصلیترین نگرانیها در مورد طرح پلاسما این بوده که اگر تمام افراد که از زنجیره وابسته استفاده میکنند، بهیکباره تصمیم به خروج از این زنجیره را بگیرند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
در صورتی که حجم گستردهای از برداشت سرمایهها از زنجیره وابسته صورت گیرد، ممکن است زنجیره اصلی اتریوم توانایی پردازش همه آنها را در یک مدتزمان مشخص نداشته باشد، این مسئله یعنی این احتمال وجود دارد که برخی کاربران سرمایههای خود را از دست بدهند. خوشبختانه تکنیکهای بسیاری برای حل این مشکل وجود دارد که یکی از آنها بالا بردن مدتزمان پردازش است.
علاوه بر راهکارهای شاردینگ و پلاسما که اجرای آنها زمانبر بوده و در بهترین حالت در سال ۲۰۲۰ به مرحله اجرایی میرسد، ویتالیک بوترین اعلام کرد، به منظور بهبود مقیاسپذیری شبکهی اتریوم در کوتاه مدت میتوان از بلاک چینهای دیگر استفاده کرد. او افزود کهبلاک چین بیت کوین کش بهترین انتخاب است، زیرا این ارز دیجیتال پس از هاردفورک، توانایی پردازش ۵۳ کیلوبایت اطلاعات در ثانیه را دارد، در حالی که اتریوم تنها ۸ کیلوبایت در ثانیه را میتواند پردازش کند.
یعنی چیزی در حدود ۷ برابر سریعتر از اتریوم!
بوترین همچنین دلایل انتخاب بلاک چین بیت کوین کش برای انجام این کار را عنوان کرد که از جملهی این دلایل میتوان به پایین بودن کارمزد تراکنشها، آمادگی دستگاههای لازم برای پیادهسازی و پذیرا بودن جامعهی بیت کوین کش برای استفاده از این بلاک چین اشاره کرد. این جامعه اعتقاد دارد که مردم تا زمانی که کارمزد تراکنش را پرداخت کنند، میتوانند از این بلاک چین برای هر آن چه که میخواهند استفاده کنند.
نتیجه گیری
در پایان در خصوص تاریخچه ارز دیجیتال اتریوم باید گفت ارز دیجیتال اتریوم توسط ویتالیک بوترین در سال ۲۰۱۳ میلادی رائه شده است؛ او اعتقاد داشت بیت کوین دچار ضعف هایی است که باید برطرف گردد؛ در نهایت در سال ۲۰۱۴ به همراه چند نفر توسعه دهنده دیگر ایده خود را کامل کرد و ماه اوت همان سال، برای پیادهسازی پروژه خود جذب سرمایه کرد.
اتریوم در دسته ی رمزارزهای آتیه دارد قرار دارد و بسیاری از تحلیلگران سبت به رشد این رمزارز در آینده امیدوار هستند؛ اگر قصد خرید این ارز دیجیتال را از صرافی های آنلاین دارید می توانید از طریق صرافی های اقدام کنید هم چنین برای ذخیره و نگهداری آن در کیف پول های دیجیتالی می توانید از لجر، ترزور، تراست والت و… استفاده کنید.