بلاک چین چیست؟

بلاک چین چیست ، گر بیت کوین و یا حتی اتریوم را می شناسید احتمالا در این بین نام بلاک چین (Blockchain) به گوشتان خورده است. در ادامه مطلب سعی داریم این مبحث از دنیای فناوری که بلاک چین چیست و کاربردهای آن را به زبان ساده توضیح دهیم.

در چند سال اخیر افراد بی شماری در مورد خرید و فروش بیت‌کوین و قابلیت‌های این ارز دیجیتال صحبت می‌کنند. از افراد تازه کار تا حرفه ای های دنیای فناوری ارزهای دیجیتال، همگی به این پدیده‌ی نوظهور و خاص قرن حاضر علاقه‌مند شده‌اند. اما افراد کمی در مورد اصلی ترین فناوری زیرساختی بیت‌کوین یعنی بلاک‌چین(Blockchain) که در واقع اساس بیت کوین بر پایة این تکنولوژی بنا شده است تحقیق کرده و اطلاعات کافی دارند. حتی در مورد این واقعیت که بلاک چین فقط به بیت کوین محدود نمی‌شود و هر نوع ارز دیجیتال دیگر نیز بر پایه همین فناوری ساخته شده اطلاعات چندانی ندارند.

گذری بر تاریخچه بیت کوین

فردی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو در ۳۱ اکتبر سال ۲۰۰۸ یک مقاله منتشرکرد. در این مقاله سعی کرد، به مفهوم بیت کوین به عنوان یک پول نقد الکترونیکی و نحوه کارکرد آن برای ارسال و دریافت پول بین دو نفر بدون واسطه و ناشناس بپردازد. از آنجایی که بیت‌کوین برای عملکرد خود از رمزنگاری استفاده می‌کند، دسته‌بندی ارز رمزنگاری شده برای آن پیشنهاد شد. البته اصطلاح ارز دیجیتال نیز از آن زمان رواج پیدا کرد.

هدف بیت‌کوین چه بود؟ در درجه اول هدفش تراکنش‌های مالی بود؛ اما در درجه بعدی محققان با بررسی فناوری زیرساختی آن، متوجه ظرفیت های بالای آن برای استفاده در صنایع دیگر شدند. ظرفیتی که می‌توانست برنامه های حرفه ای با رویکرد تکنولوژی مدرن برای صنایع مختلف بسازد. و این گونه بلاک‌چین، عنوانی بود که برای این فناوری زیرساختی وتاثیرگذار استفاده شد.

 

 

بلاک چین چیست؟

بلاک چین یک سیستم ذخیره‌سازی اطلاعات است و هر عضو در شبکه‌ی آن، یک نسخه از تمام اطلاعات را در اختیار دارد. اطلاعات در قالب تراکنش‌های رمزنگاری‌شده در واحدهای بزرگتری به نام بلاک قرار گرفته به زنجیره‌ی بلاک‌های قبلی اضافه می‌شود.

«بلاک چین» (Blockchain) که در فارسی به آن «زنجیره‌ی بلوک» نیز گفته می‌شود، یک شبکه‌ی متشکل از اعضای مختلف برای پردازش و ذخیره‌ی امن اطلاعات است. پیش‌تر بیان شد که این شبکه یک نوع دفترکل توزیع‌شده یا DLT است. پس اینطور نتیجه می‌گیریم که یک نسخه از اطلاعات ذخیره‌شده در زنجیره‌ی بلوک اصلی در اختیار هر عضو شبکه قرار دارد. اعضا در این شبکه «نود» (Node) یا گره نامیده می‌شوند (و نودها هم انواع مختلفی مثل Master Node و Lightweight Node و غیره دارند). ارتباط نودهای این شبکه به صورت «همتابه‌همتا» (Peer to Peer = P2P) است؛ برای درک ارتباط P2P به این مثال دقت کنید:

شما در حال مطالعه یک مقاله از سایت ریبیز Reybiz هستید. برای دریافت این اطلاعات، کامپیوتر یا موبایل شما باید درخواستی برای سرور سایت ارسال کند تا اطلاعات خواسته‌شده برای شما فرستاده شود. سرور مرکزی سایت امیر فرزام فر ، یوسف فتحعلی زاده مسئول رسیدگی به درخواست‌ها و حتی ارتباط کاربرها با هم است. اما در یک ارتباط همتا‌به‌همتا، به خاطر نبودن واحد کنترل مرکزی، سازوکاری طراحی می‌شود تا کاربرها بتوانند به طور مستقیم با هم ارتباط برقرار کرده و اطلاعات مختلف را برای هم ارسال کنند.

اطلاعات در بلاک چین به صورت تراکنش هستند و مجموعه‌ای از تراکنش‌های پردازش‌شده، در واحدهای بزرگ‌تری به نام «بلوک یا بلاک» (Block) قرارداده می‌شوند و به بقیه‌ی بلاک‌ها که همان زنجیره‌ی بلوکی اصلی است، اضافه می‌شوند. زمانی که یک بلاک به زنجیره بلوکی اضافه شد، دیگر امکان تغییر، دستکاری یا پاک‌کردن آن وجود ندارد. برای اطمینان از این کار، تک‌تک اطلاعات درون بلاک قبل از ذخیره‌شدن، رمزنگاری شده و در انتها کل بلاک نیز رمزنگاری می‌شود. علاوه‌براین، در عملیات رمزنگاری هر بلاک از رمز بلاک قبلی نیز استفاده می‌شود که باعث ایجاد یک ارتباط زنجیره‌ای بین بلاک‌ها شده و به همین خاطر به چنین شبکه‌ای زنجیره‌ی بلوکی می‌گویند.

این فرایندهای رمزنگاری توسط توابع پیچیده‌ی ریاضی به نام «تابع هش» (Hash Function) انجام می‌شود که انواع مختلفی دارند. تابع هش ویژگی جالبی دارد و آن این است که هر ورودی که به آن بدهید، یک خروجی با طول ثابت تولید می‌کند. مثلاً در شبکه‌ی بیت کوین از تابع هش SHA256‌ استفاده می‌شود. یعنی اگر هر نوع داده‌ای مثل عدد، کلمه، جمله، متن، فرمول یا غیره با هر طولی به این تابع داده شود، یک خروجی ۲۵۶ بیتی تولید خواهد کرد. وقتی عملیات هش کردن یک بلاک به پایان رسید، احتمال اینکه فردی بتواند برای یک بلاک دیگر نیز دقیقا همین هش را تولید کند، تقریباً صفر است. به همین خاطر می‌توان هر بلاک را با اطمینان از اینکه در آینده دستکاری نخواهد شد، به بلاک چین اضافه کرد.

 

اگر جدیدترین بلاک بیت کوین را بررسی کنیم،‌ می‌بینیم که در هش آن از هش بلاک قبلی استفاده شده و بلاک قبلی نیز هش بلاک قبل‌ خود را دارد. اگر به همین ترتیب هش بلاک‌ها را تا انتها بررسی کنیم، به اولین بلاک زنجیره می‌رسیم که به آن «جنسیس بلاک» (Genesis Block) گفته می‌شود.

همه چیزی که باید درباره هش ریت بدونید : کلیک کنید.

بلاک چین چگونه کار می‌کند؟

واژه بلاک چین (Blockchain) ترکیبی از دو کلمه Block (بلوک) و Chain (زنجیره) است. این فناوری در حقیقت زنجیره‌ای از بلوک‌هاست.

در هر بلاک، هر اطلاعاتی می‌تواند ثبت شود؛ از جرم و جنایت‌های یک فرد تا جزئیات تراکنش‌های یک شبکه پولی مانند بیت کوین.

 

در یک بلاک هر اطلاعاتی می‌تواند ثبت شود.

اطلاعات در بلاک‌ها ثبت می‌شوند و بلاک‌ها با هم به صورت زنجیره‌ای مرتبط می‌شوند. این زنجیره، بلاک چین را تشکیل می‌دهد.

 

برای مثال بلاکچین زیر را در نظر بگیرید. هر بلاک یک کشور را نشان می‌دهد که نام شهرهای آن کشور در آن ثبت شده است.

شما در حال مطالعه یک مقاله از سایت ریبیز Reybiz هستید.

.

.

یک چیز دیگر هم وجود دارد. هر کدام از این بلاک‌ها چیزی به نام هش (Hash) دارند. یک هش رشته‌ای متنی است که از یک تابع ریاضی خاص تولید شده و کاربرد آن جلوگیری از تقلب در سیستم است. هش یک داده یا ورودی، همیشه ثابت است. استفاده از راهکار هش باعث می‌شود تا از تقلب و تغییر اطلاعات ثبت‌شده روی بلاک چین جلوگیری به عمل آید.

مثلاً در عکس بالا برای بلاک «ایران» که حاوی اطلاعات اسم شهرهای تهران، اصفهان و تبریز است، هش بلاک «NYLAC» است.

در بلاک چین، بلاک‌ها علاوه بر اینکه خودشان یک هش دارند، حاوی هش بلاک قبلی هم هستند.

کوچک‌ترین تغییر در اطلاعات یک بلاک، هش آن را به طور کلی تغییر می‌دهد و بلاک چین را غیرمعتبر می‌سازد.

مثلاً اگر یک کاراکتر به اطلاعات اسم شهرهای ایران اضافه شود، هش بلاک تغییر می‌کند و در نتیجه بلاک‌های بعدی هم غیر معتبر خواهند شد.

اگر کسی محتوای یک بلاک را تغییر دهد و هش بلاک‌های بعدی را به روزرسانی کند، چه می‌شود؟ این امکان وجود دارد اما راهکار توزیع در بلاک چین، این مشکل را حل می‌کند.

داده‌های بلاک چین در یک کامپیوتر یا سرور خاص ذخیره نمی‌شوند. هر کامپیوتر یا سیستمی که به شبکه وصل شود، یک نسخه از اطلاعات را دریافت می‌کند. به هر کامپیوتری که به شبکه متصل می‌شود و یک کپی از بلاک چین را دریافت می‌کند، نود (Node) می‌گویند.

وقتی به عنوان نود به یک بلاک چین متصل می‌شوید، یک نسخه از کل داده‌های آن را دریافت می‌کنید. هیچ تغییری در اطلاعت امکان پذیر نیست، مگر اینکه اکثریت با آن موافق باشند.

فناوری بلاک چین به خودی خود یک فناوری بنیادی نیست، بلکه مجموعه‌ای از فرایندهای هش‌گذاری، رمزنگاری، توزیع جمعی و … است که باعث ایجاد این ایده شده‌اند. قبل از بلاک چین دفاتر کل توزیع شده وجود داشتند اما بلاک چین با ساختار بلاکی خود، فناوری دفتر کل توزیع‌شده را بهبود داده است.

 

کاربردهای بلاک چین

تمرکززدایی جهان: رویای دیرینه بشر

همانطور که گفتیم بیت کوین و ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز، مهم‌ترین و موفق‌ترین کاربرد فناوری بلاک چین هستند. به عنوان مثال، در بیت کوین با استفاده از این فناوری امکان تقلب، دوبار خرج کردن پول و برگشت تراکنش‌ها از بین می‌رود.

اما این فناوری می‌تواند به جز ارزهای دیجیتال، کاربردهای زیاد دیگری هم داشته باشد و هر کجا نیاز به فضایی برای ذخیره داده و از بین بردن نیاز به اعتماد باشد، امکان استفاده از آن وجود دارد.

به عنوان نمونه، انتخابات الکترونیکی و بدون تقلب می‌تواند یکی از کاربردهای بلاک چین باشد. با استفاده از این نوآوری می‌توان تا حد زیادی خطر تقلب در انتخابات و نیاز به نیروی انسانی را کاهش داد.

یا برای یک نمونه دیگر می‌توان به استفاده از بلاک چین در زنجیره تأمین و حمل و نقل اشاره کرد. کارخانه‌جات و شرکت‌های تولیدکننده می‌توانند اطلاعات کالاها و حمل و نقل خود را از ابتدا تا رسیدن به دست مشتری روی پایگاه داده ثبت می‌کنند که این کار اصالت کالاها و کیفیت مواد اولیه را برای مشتری تضمین می‌کند.

با این فناوری می‌توان درست مثل یک جامعه یا سازمان، نوعی حاکمیت را در یک سیستم به‌ وجود آورد که همه بتوانند نسبت به سهامشان و اختیاراتی که دارند در جلو بردن آن سیستم سهیم باشند.

همچنین با این فناوری می‌شود دارایی‌ها را به توکن‌های دیجیتال تبدیل کرد و آن‌ها را به صورت یک دارایی قابل انتقال عرضه کرد. به عنوان مثال، می‌توان ارزش یک خانه را به هزاران توکن دیجیتال تبدیل کرد و آن‌ها را نسبت به بودجه متقاضیان به فروش رساند تا افراد زیادی (حتی از کشورهای دیگر) بتوانند در آن خانه سرمایه‌گذاری کنند.

مطالعه بیشتر در مورد کاربردهای این تکنولوژی: کاربرد های یک بلاک چین چیست؟

البته هنوز در دنیای واقعی به صورت گسترده بلاک چین مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و با اینکه این فناوری غیرمتمرکز است، در بسیاری از کارها با وجود آن باز هم مجبور به تکیه کردن به نهادها و سازمان‌های متمرکز هستیم. اما با فراهم شدن زیرساخت‌های لازم مثل توسعه هوش مصنوعی یا اینترنت اشیاء می‌توان به کاربردهای بیشتر این فناوری امیدوار بود.

جمع‌بندی

بلاک چین یک فناوری جدید است که امکان ثبت اطلاعات به صورت دائمی و بدون امکان تغییر را فراهم می‌کند.

این فناوری در حقیقت نوعی دیتابیس یا پایگاه داده است که روی یک یا چند سرور خاص قرار ندارد، بلکه روی تمام کامپیوترهایی که به شبکه متصل می‌شوند، توزیع شده است. به دلیل بهره بردن از رمزنگاری و ثبت آن در همه کامپیوترهای شبکه، سوابق ثبت‌شده قابل هک یا حذف نیستند.

بیت کوین اولین کاربرد این فناوری بود اما از این سیستم انقلابی برای هر سیستمی که لازم باشد نیاز به اعتماد به واسطه‌ها و افراد شخص ثالث کاهش یابد، می‌توان بهره برد.

 

هرگونه سوال و مشکلی نسبت به آموزش های داده شده داشتید با پشتیبانی سایت مطرح کنید.تیم ری بیز Reybiz بصورت ۲۴ ساعته جوابگوی سوالات شما است.

ممکن است به این مطالب نیز علاقه‌مند باشید

ترتیبی که برای خواندن مقالات” مفاهیم تخصصی ارزهای دیجیتال “به شما پیشنهاد می‌کنیم:

 آموزش کامل کار  با PancakeSwap

آموزش نصب و راه اندازی اپلیکیشن Trust Wallet

آموزش ساخت کیف پول سیف پال

آموزش ساخت حساب در کیف پول متامسک